Onze scheepjes hebben een ziel. ‘Een bootschap’, zoals wij het noemen. De derde werkboot ‘Karperkuil’ ging vlak voor kerst te water. Dit leerden wij van dit bijzondere scheepje.
“Karperkuil, ik wens u… potverdikkie, ik doop jullie, nee u! Ik doop u en wens uw bemanning een behouden vaart!” Vrijwilliger Carmen spletst samen met collega Audrey een emmer ijskoud water tegen de 17e eeuwse werkboot aan. En langzaam, over een bevroren, spekgladde helling, glijdt de Karperkuil het Markermeer in.
Onze derde werkboot van afvalplastic alweer te water… En net zoals zijn voorgangers is de Karperkuil niet zomaar een werkboot. Het is een boot met een ziel. Het bracht een ratjetoe aan mensen samen die elkaar anders hoogstwaarschijnlijk nooit hadden ontmoet, en brengt de meesten een grote persoonlijke groei.
Als die scheepjes toch eens konden praten… Elk van onze werkboten heeft daarom een eigen ‘bootschap’. En aangezien dit scheepje een deadline had (kerst) noemen we ‘m de ‘kerstbootschap’.
Mijmeren in het donker
Wat doe je aan het einde van het jaar? Je gaat terugblikken, je komt tot bezinning. Ook wij. Wat heeft de Karperkuil ons geleerd? Zijn we nog zinvol bezig of is een ruk aan het roer nodig om koers te houden? Al mijmerend, naast een uitgedoofde kachel op een schemerende werf, maken we een week voor de tewaterlating de balans op.
De Karperkuil is de tweede werkboot gebouwd door een groep jongeren en statushouders die via Werksaam Westfriesland bij ons kwamen. De eerste boot (de Schelphoek) was zoals alles wat we hier doen, een experiment . Want we hadden geen aanpak, methode of vastomlijnd plan. We wisten wel wat we NIET wilden met deze jongeren: zitten en praten hoe we het anders gingen doen. Gewoon samen aan het werk dus, en wat moest ontstaan, zou wel ontstaan.
Deze ‘aanpak’ (als je het toch zo wil noemen) blijkt geen toevalstreffer, maar een wetmatigheid. Dat leerden we van de Karperkuil. En dat bekrachtigt ons om door te gaan.
De kerstbootschap: heb een beetje vertrouwen in mensen!
Al mijmerend in het donker tekenen we onze kerstbootschap op. Met een zaklamp schijnen we op ons velletje papier en ontwarren de steekwoorden. Vertrouwen, menselijkheid, leren… Onze kerstbootschap: je kunt en mág vertrouwen hebben in mensen!
Het gaat erom dat we mét en ván elkaar leren. Geven en ontvangen. De jongeren leren van ons dat je veel meer met afvalplastic kunt doen. Dat je er een boot van kan bouwen, en hoe dan. Wij leren van hen dat mensen veel meer kunnen dan je vaak denkt.
Maar alles wat zuiver, mooi en begeerlijk is, komt niet zomaar uit de hemel vallen. Als je je best doet om mensen een veilige omgeving te bieden, je je menselijk, zorgzaam en dankbaar opstelt, dan krijg je dat lang en breed terug. Deze jongeren ontvangen hier iets, waardoor ze zelf weer in staat zijn om terug te geven. Niet alleen aan ons, maar ook aan de maatschappij.
Werken zonder druk of dwang
Het gaat er simpelweg om dat we de druk even van de ketel halen. Dat je gewoon even mag zijn wie je bent, ook als het niet gaat. Dat is voor veel mensen hier, die om welke reden dan ook even aan de zijlijn van de arbeidsmarkt hebben gestaan, nieuw.
Ook voor Carmen. ‘Als het me niet lukte om te komen omdat ik even niet lekker in mijn vel zat, werd dat me niet kwalijk genomen. Ook als dat vaker gebeurde. Dat voelt veilig, zonder druk of dwang, dat kende ik niet van eerdere werkplekken. Dat het ook anders kan, ja… daar moet ik eigenlijk nog steeds een beetje aan wennen”, zegt ze er zachtjes achteraan.
Elkaar helpen is heel natuurlijk
Maar die veilige omgeving, die creëren zij zelf net zo goed! We zien jongeren – waarvan we sommigen bij binnenkomst echt bij de hand moesten nemen – grote persoonlijke groei doormaken. Die nu andere nieuwelingen onder hun vleugels nemen en zeggen: ‘je mag er zijn’. Voorheen timide jongeren, die nu zelf rondleidingen geven aan bezoekers van de werf.
Elkaar helpen is de gewoonste zaak van de wereld. Vrijwilliger José: “Als iemand niet weet hoe je bepaald gereedschap gebruikt, dan leg je dat elkaar even uit. Dat gaat heel natuurlijk, op een gezellige manier. Er is saamhorigheid.” Tegelijkertijd leert hij in deze omgeving juist om zelfstandiger te werken. “Ik stel veel vragen, maar dat is niet altijd nodig. Als ik me concentreer op mijn werk en de werktekening naleef, kom ik er meestal ook zelf uit. Hier heb ik geleerd om meer op mezelf te vertrouwen.”
‘Je kunt jezelf op elk moment herpakken’
Die veiligheid, dat vertrouwen, dat doen we samen. Vrijwilliger Audrey is hier een mooi voorbeeld van. De afgelopen maanden ontdekte ze dat ze een studie maatschappelijk werk wil beginnen. Het idee is dat ze op de werf ook een rol krijgt in deze richting en jongeren gaat begeleiden. Een omgeving zonder druk gaf haar de ruimte om haar eigen ontdekkingen te doen weer een nieuw plan te maken.
Audrey’s kerstbootschap is dan ook: “Je kunt jezelf op elk moment herpakken. Zowel op werk- en persoonlijk gebied, als op het gebied van duurzaamheid. Je hoeft niet te wachten op een specifiek moment of goede voornemens te hebben voor het nieuwe jaar: je kunt op elk moment stappen zetten om je leven op te pakken of te verduurzamen. Kijk naar de dingen die er al zijn en bouw die uit. Zelfs als je het gevoel hebt dat je ‘weer de mist bent ingegaan’: herpak jezelf en begin opnieuw. Het hoeft niet perfect, als je maar weer in beweging komt.”
Hoe maken we hier een olievlek van?
Wat we hier doen is ontstaan uit liefde en overtuiging voor degenen die het nodig hebben. En het werkt! Voor ons een bekrachtiging om deze koers in 2022 vast te houden. Zo ontwikkelen we samen de bouwstenen voor een circulaire en meer inclusieve maatschappij. ‘Vertrouwen’ en ‘menselijkheid’ zijn hierin cruciale ingrediënten en van grote waarde voor BV Nederland. Nu nog uitvinden hoe we deze bouwstenen overdraagbaar maken, zodat maken we de impact van deze scheepjes vergroten! Verder in het nieuwe jaar. De beste wensen iedereen!
